سیارات
سیاره یا گویال یا روان گوی، به جسمی فضایی باجرم بسیار زیاد گفته می‌شود که گرد یک ستاره در گردش باشد و خود نیز ستاره نباشد.
بنا بر تعریف اوت (میلادی) اتحادیه بین‌المللی اخترشناسی سیاره در سامانه خورشیدی (منظومه شمسی) جرمیست که:
1-در مداری به دور خورشید در گردش باشد.
2- آن قدر جرم داشته باشد که گرانش خودش بر نیروهای پیوستگی جسم صلب آن غلبه کند. یعنی در تعادل هیدرواستاتیک باشد و شکلش نیز تقریباً مدور باشد.
3- توانسته باشد که مدار خود را از اجرام اضافه بزداید.
جرمی که تنها سازگار با دو شرط اول باشد و یک ماهک (قمر) هم نباشد سیاره کوتوله تعریف شده‌است.
واژه سیِاره درفارسی از عربی (به معنی «راه‌پیما») گرفته شده که ترجمه دقیقی است برای واژه(پلانِتِس) یونانی . در عربی به سیاره «کوکب» می‌گویند. همچنین «گویال» و «هَرپاسپ» (آنندراج) و «روان گوی» به عنوان هم سنگ (معادل) پیشنهاد شده‌است.
گویال (مرکب از گوی+ال) به نظر می‌رسد که واژه‌ای جدید باشد چرا که در لغتنامه? دهخدا ردی از آن نیست.
واژه? «هرپاسب» اما واژه‌ای کهن است که در واژه نامه‌های «آنندراج»، «برهان» و «جهانگیری» از آن نام برده شده‌است. در برهان در برابر «هرپاسب» چنین آمده‌است: «هر یک از سیارات را گویند که آن زحل و مشتری و مریخ و آفتاب و زهره و عطارد و ماه باشد و جمع آن «هرپاسبان» است». در واژه نامه? جهانگیری نیز در برابر هرپاسب چنین آمده‌است: «ستاره? سیار بود».
ادامه مطلب...
کلمات کلیدی : سیارات، سحابی ها چه هستند؟
