آسمان شب

ولی هر دو گروه را ابرهای گازی نیز گفته اند. نوع اول ابرهای کیهانی یعنی ابرهای منتشر بیشتر از نوع دوم است بطوریکه برخی از این ابرهای پراکنده حاوی مقادیر کافی از گرد و غبار و گاز برای تشکیل یکصد هزار ستاره به اندازه خورشید می باشند.

1- ابرهای منتشر کیهانی می توانند خیلی نزدیک به یک ستاره فوق العاده گرم و نورانی قرار بگیرند. شدت اشعه فرابنفش حاصل از ستاره می تواند اتمهای گازی در ابر کیهانی را فعال کرده و أن را قادر سازد تا از خود نور متصاعد کند.

ستاره شناسان معتقدند که این نوع ابرهای کیهانی بستر مناسبی برای تشکیل ستارگان جدید می باشند. نیروی جاذبه باعث می شود تا بخشهایی از ابرهای کیهانی به هم نزدیک و فشرده گردند و چگالی انها افزایش یابد. فشار و دمای زیاد این توده گاز و گرد و غبار در طی میلیونها سال ادامه یافته و در این زمان جسم متراکم پدیدار شده, پس از اینکه به اندازه کافی داغ و درخشان و سوزان شد یک ستاره جدید را شکل می دهد.

گاهی اوقات ابرهای کیهانی در نزدیکی  یک ستاره سرد قرار دارند. در این حالت اشعه ما ورای بنفش حاصل از ستاره انقدر قوی نیست  که اتمهای گازی موجود در ابر کیهانی را فعال کرده و موجب درخشش ان شود و لذا ذرات گرد و غبار در این نوع ابر های کیهانی بر روی نور ستاره اثر گذاشته و حالت سایه ایجاد می کنند. درست مثل سایه هایی که از ابرهای زمینی وقتی در مقابل خورشید قرار می گیرند ایجاد می کنند. این نوع از ابرهای کیهانی را ابرهای انعکاسی می گویند REFLECTION NEBULA

هنگامی که ابرهای کیهانی مانع تابش نور ستاره می شوند اشکال خاصی را پدید می اورند و به شکل سایه در کنار ستاره دیده می شوند که این اشکال یا ابرهای تیره را DARK NEBULA   می گویند.

2- ابرهای ستاره ای معمولا به شکل یک توپ حاوی گاز و گرد و غبار به دور یک ستاره معین حلقه می زنند. این ابرها زمانی شکل می گیرند که یک ستاره شروع به متلاشی شدن می کند و لایه های خارجی خود را به بیرون پرتاب می کند. در این صورت یک سطح صاف و دایره ای به دور ستاره تشکیل می شود.

          تصویری از ابر کیهانی ستاره ای به نام چشم گربه CAT EYE 

ابر کیهانی راس اسب یا HORSE HEAD    یا  BARNARD 33

این ابر کیهانی همانند سر یک اسب از میان دریایی از گاز و گرد و غبار سر بر أورده و یکی از اشکالی است که بیشترین مطالعات و عکسهای تلسکوپهای فضایی را به خود اختصاص داده است. این ابر کیهانی از انواع ابرهای سرد و تیره است که به شکل سایه در صورت فلکی جبار یا شکارچی قرار گرفته است. این ابر کیهانی تنها از یک زاویه خاص به شکل سر اسب دیده می شود و اولین بار در اواخر قرن 19 میلادی شناسایی و عکسبرداری شد. در نزدیکی این ابر کیهانی , ابر دیگری به شکل عقاب دیده می شود که به لاتین EAGLE NEBULA   گفته شده. هر دو تبر مجموعه ای از ستارگان جوان و تازه متولد شده را در خود جای داده اند.

راس اسب , در جنوب ستاره زیتا ZETA   در صورت فلکی جبار یا شکارچی قرار گرفته که با چشم غیر مسلح نیز قابل مشاهده است . زیتا سومین ستاره از کمربند جبار از سمت راست به چپ است. زیتا هزاران بار از خورشید ما بزرگتر می باشد.

ستاره شناسان اماتور برای ازمایش و شروع مشاهدات فلکی خود این صورت فلکی و ابر کیهانی جبار را مورد مطالعه و مشاهده قرار می دهند. هر چند که ستارگان موجود در جبار با چشم غیر مسلح قابل مشاهده می باشند ولی این ابر کیهانی به سختی با تلسکوپهای اماتور قابل رصد است.

عکسهای گرفته شده از ابر کیهانی راس اسب , در سطوح و زوایای مختلف تا امروز , یکی از با شکوهترین و زیباترین تصاویر گرفته شده از فضا بوده که بینندگان زیادی را به خود جلب کرده است.

این ابر در کهکشان راه شیری و در بازوی جبار و با  فاصله 1500 سال نوری از زمین قرار دارد و دانشمندان معتقدند که این ابرها تا یکصد هزار سال دیگر بتدریج محو و یا تغییر شکل خواهد داد.